‘Met foto’s kom ik dicht bij de antwoorden’ Petra Stavast (1977)
Sinds 2003 is Petra Stavast gefascineerd door de grotendeels vergrijsde, Zuid-Italiaanse regio Calabrië waar herinneringen een grotere rol lijken te spelen dan het heden. Na de Tweede Wereldoorlog liep de streek leeg wegens gebrek aan werk. In die tijd verruilde ook Libero Gerardo Greco Calabrië voor het Amerikaanse stadje Pennsauken, NY. Hij trouwde een Amerikaanse vrouw en kreeg 2 kinderen: Libero jr (1965) en Valeria (1967). Door middel van brieven en foto’s bracht hij zijn nog in Italië wonende zus Delia op de hoogte van zijn leven. In 1989 overlijden hij en zijn zus, waarmee de laatste band die Libero jr. en Valeria met Italië hadden, werd doorgesneden. In 2007 stuit Petra Stavast op het verlaten huis van Delia in Calabrië. Ze vindt de foto’s en brieven die Delia toegestuurd kreeg van haar broer. Na een lange zoektocht komt Stavast in contact met Libero jr., die net als zijn zus en moeder nog in Pennsauken woont. In 2008 zocht ze hen op en geeft hen de gevonden brieven en foto’s terug. Stavast belicht in ‘Libero’ aan de hand van de geconstrueerde geschiedenis van één familie - de Libero’s - grotere fenomenen als migratie en vergrijzing.
Libero bevat een omvangrijke serie beelden van de eerste twintig jaar van de levens van Libero en Valeria Greco. Kort na de Tweede Wereldoorlog verliet hun vader als jonge werkzoekende de kansarme Zuid-Italiaanse regio Calabrië. Hij vertrok naar de Verenigde Staten, waar hij werk vond, met een Amerikaanse vrouw trouwde en twee kinderen kreeg: Libero (1965) en Valeria (1967). Tot 1988 hield hun vader zijn zus Delia, die in Italië was achtergebleven, met brieven en foto’s van zijn leven en dat van zijn kinderen op de hoogte. Toen kort na elkaar zowel hun vader als Delia overleden, verloren Libero en Valeria ook het contact met Italië.
,,Ik was al lang op zoek naar een manier om het fenomeen vergrijzing als gevolg van emigratie te verbeelden, maar vond moeilijk een ingang. In 2007 stuitte ik op een verlaten huis in Calabrië. Het bleek het huis van Delia te zijn, die daar als laatste had gewoond en twintig jaar eerder al was overleden. In haar huis vond ik niet alleen de foto’s en brieven van de vader van Libero en Valeria, maar ook foto’s van het huis zelf, uit de tijd het nog niet verlaten en geplunderd was. Via internet spoorde ik Libero op in de VS, en retourneerde de gevonden brieven en foto’s aan hem. Libero gaat over de gevolgen van vergrijzing en emigratie, maar ook over de afstand tussen herinnering en realiteit. Ik heb mijn blik bewust vernauwd door me te richten op het verhaal van één familie, die model staat voor een groter fenomeen.
,,In een gemeenschap als Calabrië, waar de herinnering zo’n grote rol speelt, zijn foto’s van groot belang. De veelal alleenstaande ouderen van Calabrië omringen zich met opgestuurde foto’s van hun geëmigreerde familieleden en hun nieuwe familie, die zij meestal niet in levenden lijve zullen ontmoeten. Hoewel ik me al bewust was van de rol van foto's in het contact tussen de geëmigreerden en de thuisblijvers, ben ik pas bestaande beelden gaan gebruiken toen ik ze in het huis van Delia had gevonden – toen kon ik er niet meer omheen. Ik heb de foto's in chronologische volgorde in het boek en de tentoonstelling opgenomen, om zo het opgroeien van Valeria en Libero in Amerika te tonen door de ogen van hun tante Delia.
,,Al mijn projecten ontstaan vanuit nieuwsgierigheid. Het zijn onderzoeken naar het voor mij onbekende. Met fotografie kom ik dichterbij antwoorden – maar de uitkomst is een interpretatie van de werkelijkheid, mijn interpretatie. Niemand zal de dingen hetzelfde zien als ik. Ik beschouw mezelf ook niet als journalist; ik vertel verhalen door binnen de werkelijkheid een bepaalde tijd en plaats af te bakenen, om zo een duidelijke nadruk te kunnen leggen op wat ik als hoofdzaak beschouw. Het is een kwestie van filteren, vertalen en ordenen. Als je het verhaal voorop stelt, voegt de vorm zich daarnaar.”